PUSHTI VIGYAN

            પુષ્ટિમાર્ગમાં ‘બ્રહ્મસંબંધ દીક્ષા' લીધા પછી જ વ્યક્તિ 'પુષ્ટિમાર્ગીય વૈષ્ણવ' બને છે. બ્રહ્મસંબંધ એ પુષ્ટિમાર્ગમાં જીવનો પ્રવેશ છે. તે એક દીક્ષા છે જે ફક્ત વલ્લભકુલ આચાર્યો દ્વારા જ આપી શકાય છે, આ પૃથ્વી પર અન્ય કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા આ દીક્ષા નથી અપાતી. પ્રથમ બ્રહ્મસંબંધ 500 વર્ષ પહેલાં શ્રી વલ્લભાચાર્યજીએ શ્રી દામોદરદાસજી હરસાણીને આપ્યું હતું.                 ‘બ્રહ્મસંબંધ' શબ્દ બે શબ્દો 'બ્રહ્મ' એટલે પ્રભુ અને 'સંબધ' એટલે સંબંધ/જોડાણથી બનેલો છે. ઘણા વર્ષોથી જીવ ભગવાનથી છૂટો પડેલો છે. છૂટા પડવાથી તેનામાં ભગવાનનો આનંદ-ગુણ જતો રહ્યો છે. તે પોતાના સ્વરૂપની ઓળખાણ ભૂલી ગયો છે. ચોર્યાસી લાખ યોનિમાં ભટક્યા કરે છે, જન્મે છે અને મારે છે. આવી ભુલાઈ ગયેલી વાત આપણને આપણા ગુરુદેવ યાદ દેવડાવે અને ફરી ભગવાન સાથેનો આપણો સંબંધ જોડી આપે તે બ્રહ્મસંબંધ. બ્રહ્મસંબંધ મંત્રનો ભાવાર્થ                ભગવાન શ્રીકૃષ્ણથી વિખૂટા પડે હજારો વર્ષો વીતી જવાથી, તેમને ફરી મળવા માટે હૃદયમાં જે તાપ-ક્લેશ થવો જોઈએ, તેનો આનંદ જેનામાં રહ્યો નથી તેવો હું જીવ, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ (

            ભાદ્રપદ મહિનાના તેજસ્વી અર્ધનો અગિયારમો દિવસ ' દાણ એકાદશી ' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે , અને ' દાણ લીલા ' પંદર દિવસ સુધી ચાલુ રહે છે. દાણનો અર્થ વસૂલાત , ટોલ અથવા અર્પણ છે. ગોપીઓ તેમના દૂધ , દહીં અને માખણ વેચવા માટે બહાર જાય છે એટલે શ્રીઠાકોરજી તેમની પાસેથી દાણ લે છે.         શ્રીમદ્ ભાગવત , દશમ સ્કંધ/ પંચમ અધ્યાયામાં  એક પ્રસંગ છે જ્યાં રાજા   કંસને કર ચૂકવવા માટે શ્રી નંદરાયજી મથુરા જાય છે. વ્રજમાં ઠાકુરજીના જન્મ પછી , શ્રી નંદરાયજી કંસને કર ચૂકવવાનું બંધ કરે છે. શ્રી મહાપ્રભુજી સમજાવે છે કે જ્યારે શ્રીઠાકુરજી સ્વયં વ્રજમાં હોય ત્યારે અન્ય કોઈને કર આપવો યોગ્ય નથી.         શ્રીઠાકુરજીએ ગોપીઓ પાસે દહીં (ગોરસ) ની માંગણી કરી છે. વેદમાં દહીને ઇન્દ્રિયો સાથે સંબંધિત છે. જેમ શ્રીયશોદાજી માખણ બહાર લાવવા માટે દહીંનું મંથન કરે છે , તેવી જ રીતે , જીવે શ્રીઠાકુરજી પ્રત્યે સંપૂર્ણ સમર્પણ મેળવવા માટે પોતાની ઇન્દ્રિયોનું મંથન કરવું જોઈએ. તમામ ઇન્દ્રિયોનો ઉપયોગ શ્રીઠાકુરજીની સેવામાં થવો જોઈએ. આંખો દ્વારા તેમના દર્શન , કાન દ્વારા તેમની લીલાઓ સાંભળવી , વાણી દ્વારા તેમના ગુણગા

             જેમ બ્રહ્માંડ પરમાત્માનું આધિભૌતિક છે , તેવી જ રીતે માનવ શરીર પણ   આત્માનું આધિભૌતિક સ્વરૂપ છે . શાસ્ત્રોમાં , માનવ શરીરને બ્રહ્માંડ તરીકે વર્ણવવામાંઆવ્યું છે . બ્રહ્માંડમાં ભગવાનના બાર ભાગોનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી બાર દુનિયાઓ છે . એ જ રીતે , માનવ શરીર પણ બાર મુખ્ય ભાગો ધરાવે છે . આ બાર ભાગોમાંના દરેકને તેના સંબંધિત ‘demigods’ છે જે તે ચોક્કસ ભાગના નિયંત્રક છે . આમ , આ દરેક ભાગ પર તિલક લગાવવામાં આવે છે પણ આ ભાવના મર્યાદા માર્ગની છે . પુષ્ટિમાર્ગ મુજબ , ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના ચરણને પકડવા માટે તિલક લગાડવામાં આવે છે . તિલક એ ભાવના સાથે કરવામાં આવે છે કે ભગવાનના ચરણ ચિન્હો હંમેશા આપણા માથા પર રહે . આ તિલક આપણા શરીર પર બાર જગ્યાએ કરવામાં આવે છે .             તિલકનો આકાર :   પુરુષો માટે યુ આકાર નો ઉધર્વપુંડ અથવા દંડાકાર તિલક કપાળ   પર કરવું જોઈએ . મહિલાઓએ કપાણ પર માત્ર ગોળ ટીકી જ કરવી જોઈએ .            કેટલીક સાવચેતી :          તિલક બહું પાતળું કે બહું